105 บาท ใช้เวลาราว 1 ชั่วโมง รับใบขับขี่ใหม่ได้เลย แล้วก็ลงทะเบียนใน app ก็จะมีใบขับขี่อิเล็กทรอนิคส์ ตลอดชีพ (ตามเดิม) เป็นภาพดิจิทัลบนมือถือ

เดิมเคยมีใบขับขี่ใบแรกตั้งแต่ปลายปี 2520 จำได้ว่าพออายุครบ 18 ปีบริบูรณ์ปั๊บ วันรุ่งขึ้นก็ไปสอบทำใบขับขี่เลย ได้เป็นใบอนุญาตขับรถยนต์ส่วนบุคคลตลอดชีพ หรือ Lifetime Private Car Driving Licence (licence เป็น British English ถ้าเป็น American English ก็จะสะกด license) รุ่นกระดาษกึ่งอ่อนกึ่งแข็ง ทำมาแล้วต้องนำไปเคลือบพลาสติก แต่ขนาดใบขับขี่รุ่นนั้นใหญ่กว่าบัตรประจำตัวประชาชน พกใส่กระเป๋าตังค์ก็จะขนาดใหญ่ไปนิด นานๆ ไปตามขอบๆ ก็จะยุ่ยออก

ราว 4-5 ปีก่อน เขาเปิดให้ทำรุ่นใหม่ เป็นพลาสติก เค้าว่าเป็น smart card ด้วย เป็นขนาดเท่าบัตรประชาชน ด้านหลังมีแถบแม่เหล็ก แต่ใส่กระเป๋าตังค์นั่งทับไปนานๆ ก็เกิดอาการกรอบแตก ว่าจะไปทำใหม่หลายทีแล้วก็ไม่ได้ไปซักที

ปรากฎว่าปีนี้ เขาเปิดให้ทำรุ่นใหม่ล่าสุด เป็นบัตรพลาสติก smart card ด้านหลังมี QR code และใช้ app เปิดรูปใบขับขี่อิเล็กทรอนิกส์หรือดิจิตัล ได้เลย โดยไม่ต้องพกบัตรพลาสติก ซึ่งมีผลตาม พรบ. ใหม่ 20 กันยายน 2562 ก็เลยไป upgrade ซะหน่อย

ถ้าอยู่กรุงเทพฯ ก็ไปที่กรมการขนส่งทางบก ใกล้ๆ หมอชิตเก่า ที่เดียวกับเวลาไปชำระภาษีต่อทะเบียนรถ ทีแรกก็เตรียมไปทั้งสำเนาบัตรประชาชน และ สำเนาใบขับขี่ไปด้วย เพราะใบจริงกรอบแตก แต่ในสำเนาภาพใบขับขี่ยังชัดอยู่ เพราะ scan เป็น pdf file เก็บไปตอนไปทำใหม่ๆ พวกเอกสารสำคัญเหล่านี้ scan เป็น pdf ไว้ก็จะสะดวกเวลาต้องการทำสำเนาก็ print ออกมาได้เลย ถ้าจะให้ดีก็ save เป็น photo ไว้ในมือถือด้วย

ที่กรมการขนส่งทางบกก็ไปที่อาคาร 4 ชั้น 2 (แนะนำว่าไม่ควรขับรถไป หาที่จอดยากมาก วันนี้เลยนั่ง GRAB ไปและนั่งแท็กซี่กลับ) เดินขึ้นบันไดไปชั้น 2 ก็เจอเคาน์เตอร์ ก็บอกเขาว่ามาทำใบขับขี่เปลี่ยนจากรุ่นเก่าเป็นรุ่นใหม่ที่มี QR code แล้วก็ยื่นใบขับขี่เก่าตัวจริง กับบัตรประชาชนตัวจริงให้เขา (ปรากฎว่าไม่ต้องใช้สำเนาที่เตรียมไป) เขาก็แจกบัตรคิวมาโดยใช้คลิปติดบัตรคิวกับบัตรประชาชนและใบขับขี่ใบเก่า แล้วก็ให้เข้าไปนั่งรอเรียกด้านใน ตอนนั้นราว 11 โมง ได้บัตรเลขที่ B0350 โดยระบุในบัตรคิวว่า จำนวนคนรอ 111 คน !!!

ด้านในก็มีที่นั่งรอเพียงพอ ระหว่างรอก็นั่งเขียน blog นี้ไปพลางๆ สลับกับ ดูจอรอเสียงเรียกคิว เห็นมีช่องๆ ราว 20 ช่อง แต่บัตรคิวใบนี้เขาบอกช่อง 4-16 บนจอนอกจาก BXXXX ก็มี AXXXX CXXXX DXXXX ด้วย ไม่ทราบเหมือนกันว่าที่ขึ้นต้น A, B, C, D ต่างกันอย่างไร เดาว่าแยกประเภท ทำใหม่ ต่ออายุ อัพเกรด มั้ง ลักษณะช่องบริการก็คล้ายๆ กรมการกงศุล แจ้งวัฒนะ เวลาไปทำ passport แต่ที่กรมการกงศุล สถานที่ดูดีกว่า(เยอะ) และ เจ้าหน้าที่ที่โน่น (เข้าใจว่า outsource) ค่อนข้างจะ friendly กว่า ตอนแรกก็ลุ้นว่าเขาจะหยุดพักเที่ยงกันหรือเปล่า แต่ก็เห็นเขายังให้บริการต่อเนื่องไปช่วงเที่ยง เห็นบางช่องเขาแขวนป้ายว่า พักรับประทานอาหารกลางวัน 11:00 – 12:00 น. ก็แสดงว่าเขาผลัดกันไปกินข้าวกลางวัน ระหว่าง 12:00 – 13:00 ก็ยังมีเจ้าหน้าที่ช่องอื่นๆ บริการอยู่ แต่ไม่ทราบเหมือนกันว่าเช้าเปิดกี่โมง และปิดเย็นกี่โมง เดาว่าเช้าๆ คนคงเยอะ บ่ายแก่ๆ ก็อาจไม่ทัน ก็เลยเดาว่า สายๆ หรือ บ่ายต้นๆ น่าจะโอเค

111 คิว นั่งรอไปราวๆ 1 ชั่วโมงก็ถึงคิว เข้าไปนั่งที่ช่องบริการตรงข้ามกับเจ้าหน้าที่ ที่มีจอคอมพิวเตอร์และกล้องถ่ายรูปบนขาตั้งบนโต๊ะ ด้านหล้งที่เรานั่งเป็นฉากสีน้ำเงิน ก็ยื่นบัตรคิวพร้อมบัตรประชาชนกับใบขับขี่ เขาก็เอาบัตรประชาชนไปเสียบกับเครื่องอ่านบัตร ถามเบอร์มือถือ ถามว่าที่อยู่ยังตรงตามบัตรประชาชนไหม ชำระเงิน 105 บาทให้เจ้าหน้าที่ตรงนั้นเลย แล้วเขาก็พิมพ์ฟอร์มออกมาให้เราตรวจสอบความถูกต้อง เซ็นชื่อ 2 แห่งในใบคำขอที่เขา print มาให้ (สรุปว่าเราไม่ต้องกรอกฟอร์มอะไรเลย เซ็นชื่ออย่างเดียว) ที่โต๊ะมีกระจกส่องหน้าแบบตั้งโต๊ะให้เราเช็คสภาพใบหน้าก่อนถ่ายรูป แล้วก็ถ่ายรูปเรา เสร็จแล้วก็ print ใบขับขี่ใบใหม่ให้เราเลย เป็นอันจบสิ้นกระบวนการ แต่ไม่ยักกะให้เราตรวจสอบรูปในจอคอมพิวเตอร์ก่อนแบบเวลาทำ passport เรียกว่าลุ้นเอาเองว่ารูปออกมาจะดีไหม จริงๆ ถ้าเราขอเขาดูบนจอก่อน print ก็คงจะได้มั้ง แต่ขี้เกียจขอ เพราะด้วยใบหน้าเราถึงถ่ายใหม่ก็คงไม่ได้ช่วยอะไรมาก อ้อ! ตอนแรกใส่แว่นอยู่ เขาให้ถอดแว่นตอนถ่ายรูป ระยะเวลาที่เคาน์เตอร์เพียง 2-3 นาทีก็เสร็จเรียบร้อย สรุปว่าตั้งแต่รับบัตรคิวจนเสร็จราวๆ 1 ชั่วโมง ใบขับขี่ที่ได้มาใหม่นี้ยังคงเป็น ตลอดชีพ เหมือนใบเดิม เข้าใจว่าถ้าใบเดิมเป็นแบบต้องต่ออายุ ใบใหม่ก็คงต้องเป็นแบบต่ออายุเหมือนเดิม

พอดีก่อนไปได้โหลด app ชื่อ DLT QR LICENCE มาแล้ว พอเดินออกมาก็ทดลองใช้งาน app พอเปิด app ก็ลงทะเบียนโดยเลือกการลงทะเบียนแบบ QR code ก็ป้อนเลขบัตรประชาชน ป้อน email address เพื่อรับรหัส OTP  แล้วก็ป้อนเข้าไปใน app ตั้ง pass code เลข 6 หลัก scan QR Code ด้านหลังใบขับขี่ใหม่ ก็จะได้ภาพดิจิตัล เป็น Electronic Driving Licence เป็นที่เรียบร้อยเหมือนบัตรพลาสติกเป๊ะ สำหรับไว้แสดงเวลาตำรวจขอดูใบขับขี่ได้ แต่ถึงแม้ พรบ. บอกว่าตั้งแต่ 20 กันยายน 2562 สามารถใช้รูปใน app แทนใบขับขี่ตัวจริงได้ แต่เห็น standee ตรงเคาน์เตอร์ที่รับบัตรคิว มีข้อความว่า “ช่วงแรกยังต้องใช้ควบคู่กับการพกพาใบอนุญาตขับรถสมาร์ทการ์ด” ก็แปลว่า ยังต้องพกใบจริงด้วยมั้ง กันเหนียว และก็ไม่ทราบเหมือนกันว่า ช่วงแรกเนี่ย นานแค่ไหน กี่เดือนกี่ปี

หน้าตาใบขับขี่สมาร์ทการ์ดรุ่นใหม่ ก็คล้ายรุ่นเก่าแหละ แตกต่างจากสมาร์ทการ์ดรุ่นเก่าคือ ด้านหน้ามีข้อมูลเท่ากับแบบเก่าไม่ขาดไม่เกิน เพียงแต่การจัดวางตำแหน่งข้อมูลแตกต่างกันไปบ้าง  ที่แตกต่างกันคือด้านหลังแบบเก่ามีแต่แถบแม่เหล็ก แต่แบบใหม่มี แถบแม่เหล็ก QR code และ ที่อยู่ตามบัตรประชาชน ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ

ใน app เราสามารถกด ข้อมูลในอนุญาต ก็จะมีรูปใบขับขี่ทั้งด้านหน้าด้านหลังบนจอมือถือ (เข้าใจว่าการถ่ายรูปบัตรไว้ในมือถือเฉยๆ ใช้แทนใบขับขี่ตัวจริงไม่ได้ ต้องเป็นรูปที่เปิดจาก app เท่านั้น) ประโยชน์ของ app อีกอย่างคือมีระบบแจ้งเตือนใบขับขี่หมดอายุล่วงหน้า มีให้ใส่ข้อมูลส่วนบุคคลเพิ่มเติม เช่น หมู่โลหิต ประวัติแพ้ยา โรคประจำตัว สถานพยาบาลหลัก ข้อมูลผู้ติดต่อกรณีฉุกเฉิน สิทธิการรักษาพยาบาล การบริจาคอวัยวะ และมีช่องให้เราติ๊กว่า ยินยอมให้เปิดเผยข้อมูลเพื่อช่วยเหลือยามฉุกเฉิน แต่ไม่รู้เหมือนกันว่าเวลาฉุกเฉินเขาจะเข้ามาดูข้อมูลนี้อย่างไร เพราะมือถือก็ต้องใช้ pass code หรือ finger print หรือ Face ID recognition และเวลาเปิด app ก็ยังต้องใส่ pass code ด้วย นอกจากเรื่องข้อมูลส่วนบุคคล ก็เห็นมืเรื่อง แชร์เส้นทางการเดินทาง SOS ขอความช่วยเหลือ และ ข้อมูลข่าวสาร ให้เราเลือกใช้งาน

เขาว่าก็ไม่ได้บังคับว่าต้องไปอัพเกรดใบขับขี่จากแบบเก่าเป็นแบบใหม่ เพียงแต่ถ้ามีเวลาไปอัพเกรดเป็นแบบใหม่ซะ ต่อไป (หลังจากช่วงแรก) ก็ไม่ต้องพกใบขับขี่สมาร์ทการ์ด แล้ว ใช้แต่ app ในมือถือก็พอ แต่เพื่อความไม่ประมาท เค้าแนะนำว่า เผื่อแบตหมด มือถือเจ๊ง มือถือไม่มีสัญญาณ ซึ่งลอง simulate ด้วยการเปิด flight mode ตัดสัญญาณ ปรากฎว่าพอเปิด app ปั๊บ เด้งออกเลย ใช้งานไม่ได้ เพราะฉะนั้น ก็ควรมีสำเนาติดรถไว้อยู่ดีแหละนะ เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้